Rens Bijma
Alle hoofdstukken
Mogelijke opstelling van de musici in de Thomaskirche. Tekening uit het proefschrift door Cobi Brak m.m.v. Rens Bijma, Margreet Bijma en Bartosz Animucki.
Hieronder treft u de volledige reeks hoofdstukken aan die samen een beeld geven van de wijze waarop Bach zijn kerkmuziek uitvoerde in de beide hoofdkerken in Leipzig. Een deel van de hoofdstukken maakte deel uit van het proefschrift (maar deze bevatten nu errata en eventuele andere aanvullingen en verbeteringen).
Alle Hoofdstukken
Onderstaande 33 hoofdstukken beschrijven hoe Bach zijn eigen cantates en passies uitvoerde in de beide hoofdkerken in Leipzig.
Alle citaten staan in voetnoten (aangegeven met nummers), en Duitstalige citaten uit primaire bronnen in eindnoten (aangegeven met hoofdletters).
U kunt de pdf-bestanden downloaden door te klikken op de ‘Download PDF’-regel onder de beschrijving bij elk hoofdstuk.
Gepubliceerde hoofdstukken kunnen worden gecorrigeerd zodra daartoe een aanleiding is; dat geldt ook voor de hoofdstukken die oorspronkelijk deel uitmaakten uit het proefschrift. Dit blijkt dan uit de data van de bestanden. Die data krijgt u te zien als u klikt op de afbeelding, of met de muis het plaatje aanwijst.
Wilt u steeds geïnformeerd worden bij het verschijnen van een nieuw hoofdstuk dan kunt u dat kenbaar maken via het tabblad Contact.
Uw reacties stel ik zeer op prijs.
versie 24-09-23
I. Inleiding
Met verantwoording, aanwijzingen voor de lezer, afkortingen, glossarium en lijst met Bachs kerkelijke werken in Leipzig
versie 24-09-23
II. De Thomaskirche
Hoe zag het interieur van de Thomaskirche er uit, en waar waren de musici opgesteld? Hoe was de akoestiek?
versie 23-06-23
III. De Nikolaikirche
Hoe zag het interieur van de Nikolaikirche er uit, en waar waren de musici opgesteld? Hoe was de akoestiek?
versie 28-06-23
IV. Bachs musici
Wie waren de zangers? Wie waren de instrumentalisten? Over alumni, studenten, stadsmusici en adjuvanten.
versie 30-06-23
V. De bezetting van de instrumentale partijen
Hoeveel instrumentalisten vertolkten Bachs partijen? En wat zou Bachs ideale bezetting zijn geweest?
versie 07-07-23
VI. De bezetting van de vocale partijen
Hoe groot was Bachs ‘koor’? Zou Bach liever voor een groter koor hebben gekozen als hij daar de mogelijkheid voor had?
versie 01-07-23
VII. Bachs directie
Wat was Bachs manier om zijn bedoelingen tijdens de uitvoeringen over te brengen op zijn musici?
versie 02-07-23
VIII. De opstelling van de musici
Hoe stelde Bach zijn musici op in de Thomaskirche en de Nikolaikirche, en was deze opstelling in beide kerken dezelfde?
versie 03-07-23
IX. De organisatie van de Music en de omstandigheden tijdens de kerkdiensten
Wat was de plaats van de cantate in de liturgie? Onder welke omstandigheden moest Bach werken?
versie 18-08-23
X. Toonhoogte, stemming en intonatie
Op welke hoogte stond de a¹ in Leipzig? Hoe waren de orgels en de andere instrumenten gestemd? En hoe werd ‘zuiver’ geïntoneerd?
versie 17-07-23
XI.1. Tempo 1.
Basistempi en de factoren die deze konden beïnvloeden
Bestonden algemeen aanvaarde basistempi? Zo ja, wanneer werden deze dan aangepast?
versie 20-07-23
XI.2. Tempo 2.
De basistempi van de maatsoorten
Is uit de traktaten te achterhalen hoe snel het basistempi van iedere maatsoort bij benadering was?
versie 22-07-23
XI.3. Tempo 3.
Maatwisselingen, dansvormen en Franse ouvertures
Was het tempo na een wisseling van de maatsoort altijd gerelateerd aan het oude tempo? Golden basistempi ook in dansen en ouvertures?
versie 23-02-23
XII. Articulatie en synchronisatie
Werden bepaalde noten geaccentueerd? Zo ja, hoe dan? Hoe werd omgegaan met de lengte van gelijktijdig klinkende noten in verschillende maatsoorten?
versie 26-02-23
XIII. Dynamiek
Hoe werd onderscheid gemaakt tussen luide en zachte noten? Gebruikte Bach ook ‘terrassendynamiek’?
versie 28-02-23
XIV. Versieringen
Werden Bachs voorslagen en trillers steeds op dezelfde manier uitgevoerd? In hoeverre waren Bachs musici vrij om de muziek te versieren?
versie 03-03-23
XV. De kunst van het zingen
Hoe liet Bach zijn zangers zingen in zijn cantates en passies? Was de barokke Italiaans zangwijze voor hem vanzelfsprekend?
versie 13-03-23
XVI. Het recitatief
Er zijn verschillende vormen van recitatieven. Hoe vrij waren Bachs zangers in de uitvoering daarvan? Hoe werden zij begeleid?
versie 02-02-23
XVII. Het koraal
Hoe snel (of langzaam) werden koralen gezongen als gemeentezang, en hoe snel als onderdeel van Bachs kerkelijke werken? En hoe werden de fermates uitgevoerd?
versie 24-09-23
XVIII. Het orgel
Welke orgels werden gebruikt bij de begeleiding in Bachs cantates en passies? Wie waren de organisten en hoe registreerden zij hierbij?
versie 27-11-22
XIX. Het klavecimbel
Welke rol speelde het klavecimbel in Bachs cantates en passies? Wie bespeelde het, en hoe? Wat waren de eigenschappen van de kerk-klavecimbels?
versie 31-12-22
XX. De generale (becijferde) bas
De organist en de klavecinist begeleidden aan de hand van ‘becijfering’ – maar vaak ontbrak deze. Werden beide instrumenten op dezelfde wijze bespeeld?
versie 02-02-23
XXI. De violoncello
Hoe groot was Bachs cello, en werd hij rechtop of op de arm bespeeld? Was de cello Bachs standaard-continuo-instrument in Leipzig? Wie bespeelde de celli?
versie 02-02-23
XXII. De violone
Hoe groot waren Bachs violones? Hoeveel snaren hadden ze? Klonken ze een octaaf lager dan de celli? Wie bespeelde deze instrumenten?
versie 27-11-22
XXIII. De fagot
Hoe vaak zette Bach de fagot in als continuo-instrument? Was de fagot het standaard-continuo-instrument bij de hobo(‘s)?
versie 27-11-22
XXIV. De viola da gamba
Hoeveel snaren had Bachs gamba? Bach schreef soms een gamba voor als solo-instrument. Maar zette hij de gamba ook in als continuo-instrument?
versie 02-02-23
XXV. De luit
Bach schreef zelden een luit voor. Hoeveel ‘koren’ (paren van snaren) had Bachs luit? Zette Bach de luit ook in als continuo-instrument, bijvoorbeeld in plaats van een klavecimbel?
versie 02-02-23
XXVI. De viool en de altviool
Wie bespeelden deze strijkinstrumenten bij Bach? Hoe gebruikte Bach de viool en altviool in zijn cantates en passies?
versie 02-02-23
XXVII. Bijzondere strijkinstrumenten
Sommige strijkinstrumenten (Violino piccolo, Violetta, Viola d’amore en Violoncello piccolo) schreef Bach zelden voor. Wat waren dat voor instrumenten?
versie 02-02-23
XXVIII. De fluiten
Wanneer schreef Bach blokfluiten, piccoloblok-fluiten en dwarsfluiten voor? Wat waren dat voor instrumenten en wie bespeelde ze?
versie 02-02-23
XXIX. De hobo’s
Welke typen hobo’s werden in Leipzig bespeeld, en door wie? Wat was het verschil tussen een ’taille’ en een oboe da caccia?
versie 02-02-23
XXX. De trompet en de pauken
Wanneer werden in Leipzig lange natuurtrompetten, ‘jachttrompetten’, schuiftrompetten en pauken gebruikt, en wie bespeelden deze?
versie 02-02-23
XXXI. De hoorn en de lituus
Hoe zagen de hoorns in Bachs orkest eruit en wie bespeelde ze? Wat bedoelde hij met een schuifhoorn en met een lituus?
versie 02-02-23
XXXII. De zink en de trombone
Wanneer schreef Bach trombones voor, en wanneer een zink? Gebruikte Bach sopraantrombones of zinken voor de hoogste partij?
versie 02-02-23
XXXIII. Bachs eigen uitvoeringen van zijn Matthäus-Passion
Caput selectum, waarin de kennis uit alle overige Hoofdstukken wordt toegepast op Bachs Matthäus-Passion.
